یکی از مؤلفه‌های هوش هیجانی بررسی توانایی تشخیص استعدادهای ذاتی و استعداد انجام کارهایی را که شخص می‌تواند و می‌خواهد و از انجام آن‌ها لذت می‌برد، است. تشخیص استعداد، توان انجام کار، تمایل به انجام و لذت بردن از کار کردن موجب پیشرفت هر انسانی خواهد بود.

هر فردی با توجه به جنبه‌های ثابت طبیعت و شخصیتش (که به اراده خداوند، در وجود او نهاده شده است) از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردار است که او را از دیگران متمایز می‌سازد. ابتکار، خلاقیت، کشف مجهولات و یافتن راه‌های نو، تسلط بر طبیعت، قدرت تعقل و تفکر از امتیازات انسان است. انسان، ابتدا باید این قابلیت‌ها را کشف کند تا بتواند راه موفقیّت را به آسانی بپیماید. امام علی علیه‌السلام در این خصوص فرموده است: «هلاک شد کسی که خود را نشناخت و ندانست که برای چه هدفی ساخته شده است.[1]»

جعفر سبحانی شناخت طبیعت را یکی از دستورات اسلام می‌داند:

«شناخت طبیعت و آشنایی انسان با رازهای آن یکی از دستورهای مؤکد اسلام است مشروط بر اینکه مایه نفوذ در ملکوت جهان گردد و انسان را بسوی خدا رهبری کند و او را از خدا غافل نگرداند.[2] »

در بینش قرآني انسان موجودي فراتر از ساير موجودات جهان است، که اسماء الهي به صورت ظرفيت‌هايي بالقوه در ذات انسان نهادینه شده و انسان قابليت آن را دارد تا  بعد از تلاش وکوشش آن استعداد درونی را به مرحله عمل برساند.دین اسلام با آن مفاهيم و اصول قرآنی –کاربردی، تحولي عظيم در جميع شئون مرتبط با حيات انسان ايجاد کرده است. اصول و مباني اسلامي هرگز انسان را به سمت رکود و جمود سوق نمي‌دهد؛

صفحات: 1· 2