طوبی

شناخت نقاط ضعف انسان

هر انسانی برای اینکه بتواند رشد نمید باید واقف به نقاط خودش باشد تا ضعف موجب هلاکت او نگردد
افرادی که فاقد ارزیابی صحیح از خود هستند از نقص اخلاقی رنج می‌برند. داشتن صفات غیراخلاقی چون خودخواهی، نفرت، حب قدرت، روح نیکی را در زندگی آنان از بین می‌برد. برعکس، مبنا و اساس صفات اخلاقی در زندگی به خود آگاهي است وكساني كه به خودآگاهی رسیده‌اند، قادرند با تکیه ‌بر نقاط قوت خویش برای رفع کامل نقاط ضعف خود تلاش کنند، آن‌ها با این آگاهی بهتر می‌توانند بر عیب‌های خودشان مسلط شوند. واضح است که خودسازی و پرورش انسان و سیر او به‌سوی کمال در درجه اول، درگرو شناخت دقیق و آگاهی کامل او به‌تمامی استعدادها و نیروها و گوشه و زوایای وجودش است. ازاین‌رو خداوند در قرآن مؤمنین را به تزکیه نفس و شناخت و معرفت خود دعوت کرده و می‌فرماید: «‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، زنهار که خویشتن را پاس دارید.»
انسان علاوه بر توانایی‌ها، ضعف‌هایی هم دارد که ممکن است او را از درجه اعلی‌علیین به اسفل سافلین بکشاند. خودآگاهی هرگز بدون آگاهی بر عیوب و ضعف‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود. چنین شناختی به ما این امکان را می‌دهد تا در جهت رفع عیوب خود تلاش کنیم، گرفتار خودپسندی، خودرأی، ناسپاسی، بخل‌ورزی و … نشویم و در برخورد با آن‌ها، منطقی رفتار کنیم و ضعف‌های خود را طبق دستورات عملی علمای اخلاق معالجه نماییم. امام علی علیه‌السلام دراین‌باره می‌فرمایند:
«نسبت به خودت جاهل مباش؛ زیرا هر کس که نسبت به خودش جاهل باشد، نسبت به همه‌چیز، جاهل خواهد بود.»
جهالت منشأ بسیاری از گناهان است. گاهی انسان به خاطر جهلش خطا می کند و در مسیر سقوط قرار می گیرد. در قرآن مجید بیش از پنجاه آیه، اوصاف نکوهیده‌ای را اشاره و به جهت آن‌ها، انسان را مورد سرزنش قرار داده است که در اینجا به نه مورد آن اشاره می‌کنیم.

اول. خودخواهی
خودخواهی صفتی است که در آیات و روایات مورد نکوهش قرارگرفته است. این صفتِ افرادی است که در ارتباط با دیگران، خواسته‌های خودشان را در اولویت قرار می‌دهند. به هنگام مواجه‌شدن با نیازمندی از کمک کردن به او خودداری می‌کنند؛ زیرا این افراد همه‌چیز و همه‌کس را براي خود می‌خواهند و به غير خود اعتنايي ندارند. اگر هم به نیازمند کمکی کنند بر او منت می‌گذارند که این عمل، خود سبب باطل شدن عمل خیرشان خواهد شد خداوند متعال می‌فرماید «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! بخشش‌های خود را با منت و آزار، باطل نسازيد! » در برخی از روایات ضعف عقل را منشأ خودخواهی می‌داند. حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند:
«خودپسندى و بلندپروازی هر انسان، دليل بر ضعف عقل و نارسائى فكر او است.»
کسی که عقل او کامل نباشد و قادر بر کنترل غریزه خودخواهی نباشد، ممکن است از همین راه هلاک شود خودخواهي سبب بسياري از مشكلات در زندگي براي انسان می‌شود. در مواردي كه منافع و خواسته‌های شخصي در ميان است، فرد نمی‌تواند از روی حق و انصاف قضاوت نماید؛ و قضاوت‌های او متمايل به نتیجه‌ای می‌شود كه موردعلاقه اوست. بنابراين خودخواهي به انسان اجازه نمی‌دهد چهره حقيقت را آن‌چنان‌که هست ببيند. امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند: «كسى كه نسبت به خود و كارهاى خود دچار خوددوستی مفرط گردد از راه مستقيم هدايت منحرف‌شده و به گمراهی گراییده است و چيزى را كه شايسته آن نيست ادعا می‌کند.»
انسان خودخواه از مسیر تکامل و ترقی دور خواهد شد و گرایش او به سمت ضد ارزش‌ها است و به خاطر این صفت از حقیقت متعالی و ملکوتی غافل خواهد شد.

شهادت جانسوز امام هادی علیه السلام را به تمامی به شیعیان جهان تسلیت می گویم

امام هادی علیه السلام

ماه پر فیض رجب،ماه ذکر است ودعا

ماه سِیر از دل و جان،تا رسیدن به خدا

با لطف صاحبمان،وا میگردد گره ام

گریان و سینه زن ِ،مظلوم ِ سامره ام

هادیَ النّقی ای دهم ز اولیا

هادیَ النقی نور و قدر و هل اتی

هادیَ النقی ای شهید سامرا،حجت خدا

یبن فاطمه جان ما فدای تو…

مسموم زهر جفا،گریانت ارض و سما

درغربت جان ِ تو شد،از ظلم و کینه فدا

بی کران مرحمت و،عطا و رأفت تو

مهدی ات گریه کن ِ،حدیث غربت تو

مادر تو شد نوحه خوان برای تو

آتش وجود سوز روضه های تو

سامرا شده شهر کربلای تو،جان فدای تو

یبن فاطمه جان ما فدای تو…

حدیث قدسی

«جَعَلتُ هذَا الشَّهرَ (رَجَبَ) حَبلاً بَيني و بَينَ عِبادي فَمَنِ اعتَصَمَ بِهِ وَصَلَ بِي ؛ »

«ماه رجب را ريسمانى ميان خود و بندگانم قرار داده ام ؛ هر كس به آن چنگ زند ، به وصال من رسد .»

استقامت و بردباری
یکی از نشان‌های افراد خودآگاه، استقامت و بردباری در مقابل مشکلات است. افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند برای رسیدن به هدف زود تسلیم مشکلات نمی‌شوند، موانع پیشرفت خود را یکی پس از دیگری برطرف می‌نمایند و با استقامت در برابر شداید به اهداف خود می‌رسند. امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «باتحمل دشواری‌ها و رنج‌های سخت، انسان به آسايش هميشگى و پايدار و پایه‌های بلند زندگى نائل می‌گردد».
هر مشکل و سختی که در زندگی فردی یا جمعی رخ می‌دهد مقدمه و زمینه رشد و تکامل انسان است. اندیشمندان و بزرگان دین، سختی‌ها و مشکلات طبیعی را سبب تکامل و پویایی انسان می‌دانند و بر این باورند که شداید و گرفتاری‌ها، انسان را همانند تعلیمات آسمانی به‌سوی کمال رهنمون می‌سازد. خداوند متعال مصائب و مشکلات را وسیله تکامل انسان قرار داده است؛ زیرا انسان گرفتار، همواره به فکر راه‌حل است و سعی می‌کند از استعدادهای نهان وجود خودیاری بجوید و آن‌ها را در جهت رهایی از سختی‌ها و گرفتاری‌ها به کار بندد. جعفر سبحانی سختی را منشأ بروز استعداد و موجب ترقی می‌داند:
انسان‌ها در پرتو مشکلات با استفاده از قوه فکر؛ مبتکر شده و ترقی می‌کنند. در حقیقت مشکل، مشوق و محرکی برای رشد دادن آن‌ها است. شخصیت‌های بزرگ علمی در طول زندگی با سختی‌ها و محرومیت رشد کرده‌اند بدين لحاظ ناپلئون مى‌گفت: شداید و آلام، هوش انسان را تيزتر و محصول خیرتر می‌سازد.
تجربه‌های فردی و جمعی بشر نیز در طول تاریخ نشان داده است وقوع سختی‌ها و شداید سبب پیشرفت رشد و تکامل انسان‌ها بوده است. تحقیقات نشان داده بسیاری از اختراعات و ابتکارات وقتی رخ‌داده که انسان‌ها خود را در اوج شداید و سختی‌ها دیده‌اند. بسیاری از اختراعاتی که روزی غیرممکن و یا قریب به محال رخ می‌نمود، در اثر تحمل سختی‌ها و صبر و همت بلند به انجام رسیده است. سختی‌ها و مشکلات ،نقاط ضعف و قوت انسان را آشکار ساخته و مسیر زندگی را برای انسان معین می کند.
«مصائب برای انسان یک اندوخته عملی زندگی است؛ و در آینده وسیله ترقی و پایه تعالی او می‌گردد و بر اثر تجارب زیادی که از مشکلات به دست می‌آورد، همواره سختی‌ها را به نفع خویش تمام می‌کند. »
امام علی علیه‌السلام ابتلای به گرفتاری را دریچه‌ای به‌سوی آسایش بعدی می‌داند:
«هرچه عرصه شداید و گرفتاری‌ها بر انسان تنگ‌تر شود، دریچه امید و آسایش به روی انسان بازتر می‌شود. »
با تحمل دشواری‌ها و رنج‌های سخت، انسان به آسایش همیشگی و پایدار و پایه‌های بلند زندگی نائل می‌گردد. حضرت علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه به این مطلب اشاره می‌فرمایند:
«چون سختی‌ها به نهایت رسد، گشایش پدید آید و آن هنگام که حلقه‌های بلا تنگ گردد آسایش فرارسد. »
در سختی‌ها و گرفتاری‌ها روحیه خداپرستی و تقرب به خدا در وجود انسان تقویت می‌شود و به فضل او امیدوارتر می‌گردد و از غیر خدا دست می‌کشد و فقط دست به‌سوی منبع فیض دراز می‌کند. خداوند متعال نیز درهای امید و رحمت را به رویش می‌گشاید.
امام صادق علیه السلام ضمن مواعظی که به عبدالله بن جندب بیان فرمودند، از حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام نقل می‌کنند که آن حضرت فرمودند:
«قطعاً مي‌گويم، به خواسته‌هایتان نمی‌رسید، مگر این‌که تمايلات خود را رها كنيد و به آرزوهايتان دست نمي‌يابيد، مگر با صبر كردن بر آنچه آن را ناخوشايند مي‌داريد. »

چگونه گروه را مدیریت کنیم؟مثلا برای رفتن به یک اردو نیاز به مدیریت قوی است ؟علاوه بر آن باید بتوانید خوب صحبت کنید؟برای پاسخ مطالب ذیل را مطالعه کنید.
افراد خودآگاه می‌توانند گروه را به‌خوبی هدایت کنند، رهبری سازمانی را بر عهده بگیرند؛ و در کار خود موفق باشند. این افراد در مقایسه با دیگران از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند. آن‌ها ویژگی‌های مثل همراه بودن با گروه، جلب اعتماد افراد به خود، قاطعیت رادارند.
رهبر موفق کسی است که خودش را از مجموعه سازمان جدا نداند. چنانكه اگر نگاهي به زندگي پيامبر اكرم صلوات الله علیه بيفكنيم، می‌بینیم آن حضرت قبل و بعد از بعثت در ميان مردم بودند و همه‌جا عضو گروه محسوب می‌شدند با همه بزرگي و عظمت حضرت می‌فرمود: «من فقط بشرى هستم مثل شما » یعنی من در خدمت شما هستم. مدیر باید فردی قاطع و مسلط باشد و در تصمیم‌گیری تردید به خود راه ندهد خداوند، پس از نزول آیه تغییر قبله به پیامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند: «به‌یقین، «حق» از طرف پروردگارت به تو رسيده است بنابراین، هرگز از ترديدكنندگان مباش! »
4-2-1-7- نطق و بیان خوب
بین هوش هیجانی و مهارت سخن گفتن رابطه مستقیمی وجود دارد. کسانی که مهارت ارتباطی خوبی دارند، در انتقال پیام خود دچار مشکل نمی‌شوند. این افراد دارای هوش هیجانی بالایی هستند و قادرند ارتباط کلامی با زیردستان خود ودیگران داشته باشند. کسانی که بتوانند به‌خوبی سخن بگویند، ارتباط کلامی برقرار کنند، قادرند به‌راحتی در تبیین برنامه‌ها و مشکلات و راه‌حل‌ها موفق گردند، نیروهای خود را به کار دلگرم کنند و کدورت‌ها را مرتفع گردانند و جو دوستی و محبت رابین نیروها به وجود آورند و انگیزه لازم را جهت تحرک در افراد ایجاد نمایند. بیشتر تأثیرها از طریق گفتار صورت می‌گیرد. اهمیت سخن گفتن به حدی است که امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرماید: «چه بسیارند سخنانی که از تیر مؤثرترند .»
توهین، ناسزا، کنایه‌ها همواره افکار و عواطف ما را در هم می‌ریزد. یا برخورد و گفتار مهربانانه و محبت‌آمیز، در افراد سبب ایجاد حس امنیت، آسایش خیال و کاهش اضطراب می‌شود.
«در حقیقت سخن گفتن از پيچيده‏ترين و ظريف‏ترين اعمال انسان است، بلكه مى‏توان گفت هيچ كارى به اين ظرافت و پيچيدگى نيست. »
ارزش و مقام سخن گفتن آن‌قدر زیاد است که خداوند در قرآن آن را بعد از آفرینش انسان، مهم‌ترین نعمت می‌شمرد. «خدای متعال انسان را آفرید به وی نطق و بیان را تعلیم فرمود. » سخن خوب گفتن، نعمت بسیار بزرگی است که عامل تفهیم و تفاهم در زندگی اجتماعی آدمی است، هرچه اجتماع بزرگ‌تر و روابط گسترده‌تر شود نیاز به خوب صبحت کردن و مقید به آداب گفتگو بیشتر می‌شود. حتی گفتار نیک سبب انتقال پیام مثبت به دیگران ونسل های بعدی خواهد بود. شهید مطهری در اهمیت نطق و قلم می‌فرماید:
«در اثر بیان و قلم، هم علم انسان، آموخته‌های انسان، تجربیات انسان به همزمان‌های خودش توسعه پیدا می‌کند و هم برای نسل‌های دیگر باقی می‌ماند. پس «عَلَّمَهُ الْبَيان‏» و همچنین «عَلَّمَ بِالْقَلَم‏» مساوى است بااينكه فرهنگى و تمدنى به بشريت عنايت فرمود. »
آیت‌الله مکارم نیز لازمه پیشرفت بشر را انتقال تجربیات به یکدیگر می‌داند که توسط زبان انجام می‌شود. زبان قدرت انتقال تجربیات را از نسلی به نسل دیگر فراهم می‌سازد؛ و باعث پيشرفت علم و دانش و تمدن و دين و اخلاق گردد.
البته این توانایی سخن گفتن که به انسان داده‌شده باید در مسیری که روایات به آن توصیه نموده‌اند قرار بگیرد. زبان می‌تواند به تعبیر امام باقر علیه‌السلام کلید خوبی‌ها یا بدی‌ها باشد.
«به‌راستی‌که اين زبان كليد همه خوبي‌ها و بدي‌هاست پس سزاوار است كه مؤمن بر زبان خود مهر زند، همان‌گونه كه بر (كيسه) طلا و نقره خود مُهر مى‌زند. »
حضرت علی علیه‌السلام ده ویژگی را برای زبان مطرح می‌کند که به برخی از آن‌ها که متناسب با بحث است، اشاره می‌شود:
«داورى است، كه به دعواها خاتمه مى‌دهد. واسطه‌اى است كه با آن مشكل برطرف مى‌شود. فرماندهى است كه به نيكى فرمان مى‌دهد. اندرزگويى است كه از زشتى بازمی‌دارد. حاضرى است كه به‌وسیله آن كينه‌ها برطرف مى‌شود و..