«در کتاب «عیون اخبار الرضا علیه‌السلام» آمده است که چون خبر مرگ اسماعیل بدو رسید، بر سر سفره بود و مهمانانی داشت. او همچنان آنان را پذیرایی کرد غذا جلویشان می‌گذاشت. آنان که اثری از اندوه در چهره ایشان نمی‌دیدند تعجب کردند و وقتی غذا تمام شد گفتند: ای پسر پیامبر! چیز عجیبی دیدیم. چنین فرزندی را از دست دادی اما حال شما این‌گونه است.
امام فرمود: چرا نباشم؟ که خبر راستگوترین راستگویان (خدا) به من رسید که من و شما می‌میریم. مردمی مرگ را شناختند و آن را پیش چشم خود داشتند و منکر آن نشدند که مرگ آنان را خواهد ربود و تسلیم امر آفریدگار خود گشتند.[3]»
امام به‌محض شنیدن فوت فرزند خود را نباختند، بلکه با آرامش خاطر مهمانان را پذیرایی کردند و بعد از پذیرایی، خبر مرگ فرزند را به مهمانان دادند.

شخص خویشتن‌دار با مشاهده ناگواری در زندگی‌اش، دستپاچه نمی‌شود. در این داستان آموزنده امام صادق به ما یاد می‌دهد که چگونه هیجانات خود را مدیریت نماییم. حضرت بااینکه خبر فوت فرزندش را شنید، بی‌تابی نکرد، کارش را رها نکرد بلکه با آرامش خاطر مهمانان را پذیرایی کردند و مراقب بودند تا موقع غذا خوردن، میهمانان متوجه نشوند و به‌راحتی غذا بخورند.

آیا راهی برای تنظیم هیجان‌ها وجود دارد؟ چگونه می‌توان هیجان‌های خود را تنظیم کرد؟ آیا باید هیجان‌های منفی را سرکوب نمود؟ یا باید آن‌ها را مدیریت کرد؟

دانیل گلمن معتقد است:

رعایت اعتدال در تنظیم هیجانات مهم است. لازم نیست برای احساس رضایت، هیجانات منفی را از خود دور کنیم. زمانی احساس خطر می‌شود که هیجانات منفی، جانشین تمام حالت‌های شاد شوند. پس اگر فردی به یک میزان ناراحتی و خوشحالی ببیند این فرد همچنان می‌تواند احساس خوشبختی نماید.[4]

انسان‌های با هوش هیجانی بالا به‌خوبی می‌توانند هیجانات مثبت و منفی خود را تنظیم کنند. برای کسب این مهارت، راهکارهای وجود دارد که مهدی گنجی در کتاب «هوش هیجانی مهارت‌ها و آزمون‌ها» آن‌ها را بیان کرده است:

1-کنترل هیجان ناخواسته از طریق اراده. مثل جلوگیری از خنده در مراسم سوگواری.

2- ارزیابی مجدد از خود برای تغییر وضعیت منفی گذشته. مثل کنترل شیوه سخنرانی برای کاستن اضطراب از خود در زمان سخنرانی بعدی.

3-تغییر دادن جهت توجه خود. مثل یادآوری و توجه به خاطرات خوش برای از بین بردن استرس امتحان.

4-برنامه‌ریزی فعال برای کنترل واکنش‌های هیجانی. مثل کاهش هزینه‌های زندگی برای رفع مشکل مالی.

5- کسب مهارت فن کمک خواهی از دیگران مثل گرفتن حمایت علمی جهت آمادگی در آزمون دکتری.[5]

[1]. ر.ک. تراويس برادبري و جين گريوز، هوش هیجانی (مهارت‌ها و آزمون‌ها)، ص194-196.
2. فَلِذَلِکَ فَادع‌ُ واستَقِم کَما اُمِرت‌َ (شوری/15).
[3]. محمد بن علی قمی ابن بابویه، عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج2، قم، ذوی القربی، 1427ق، ص2.
[4]. ر.ک. دانیل گلمن، هوش هیجانی، ص90.
[5]. ر.ک. تراويس برادبري و جين گريوز، هوش هیجانی (مهارت‌ها و آزمون‌ها)، ص197-199.

صفحات: 1· 2